Το σωματικό βάρος είναι μια μεταβλητή που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες και μπορεί να παρουσιάζει μικρές ή και μεγαλύτερες διακυμάνσεις μέσα στην ίδια μέρα ή από μέρα σε μέρα. Αυτές οι αλλαγές είναι απολύτως φυσιολογικές και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα αύξηση λίπους ή απώλεια μυϊκής μάζας.
Παράγοντες διακύμανσης
Ένας βασικός λόγος αυτής της διακύμανσης είναι η κατακράτηση υγρών, που συνδέεται στενά με τη διατροφή μας. Τρόφιμα πλούσια σε νάτριο (όπως το αλάτι) ή σε υδατάνθρακες τείνουν να προκαλούν παροδική αύξηση στο βάρος, καθώς το σώμα συγκρατεί περισσότερα υγρά. Επεξεργασμένες τροφές και ζαχαρούχα ποτά ενισχύουν αυτό το φαινόμενο. Ωστόσο, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κάλιο και μαγνήσιο, όπως τα φρούτα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και οι ξηροί καρποί, μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση των επιπέδων νατρίου και στην απομάκρυνση της περίσσειας υγρών.
Επιπλέον, κάθε τρόφιμο ή ρόφημα που καταναλώνουμε έχει φυσικό βάρος. Ακόμη και αν περιέχει ελάχιστες θερμίδες, προσθέτει προσωρινά βάρος στο σώμα μας. Για παράδειγμα, ένα ποτήρι νερό ή ένα πιάτο λαχανικά μπορεί να επηρεάσουν τη μέτρηση στη ζυγαριά, χωρίς όμως να σημαίνουν αύξηση λίπους. Συνήθως, υγιεινές τροφές και νερό αποβάλλονται γρήγορα, σε αντίθεση με πιο βαριά γεύματα πλούσια σε λιπαρά, αλάτι και υδατάνθρακες, που παραμένουν περισσότερη ώρα στο πεπτικό σύστημα.
Το σώμα μας αξιοποιεί την τροφή και τα υγρά για ενέργεια και ενυδάτωση. Ό,τι δεν χρειάζεται αποβάλλεται μέσω των ούρων, των κοπράνων, της αναπνοής ή του ιδρώτα. Η αποβολή αυτών των «υπολειμμάτων» προκαλεί μικρές πτώσεις στο βάρος. Για παράδειγμα, η επίσκεψη στην τουαλέτα μπορεί να οδηγήσει σε άμεση αλλά μικρή μείωση του βάρους, καθώς αποβάλλεται κατά μέσο όρο περίπου 100 γραμμάρια περιττωμάτων την ημέρα.
Οι ορμονικές μεταβολές παίζουν επίσης ρόλο. Κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου, οι γυναίκες συχνά παρουσιάζουν αυξημένη κατακράτηση υγρών, κυρίως κατά τη δεύτερη φάση του κύκλου (τη λεγόμενη ωχρινική φάση). Εκείνη την περίοδο, μετακινείται υγρό από το πλάσμα του αίματος προς τα κύτταρα, προκαλώντας φούσκωμα και αύξηση βάρους που μπορεί να φτάσει από 0,5 έως και 2 κιλά. Αυτή η αλλαγή είναι προσωρινή και αναστρέψιμη με την έναρξη της περιόδου.
Η άσκηση, από την άλλη, συμβάλλει στην καύση θερμίδων και άρα στην απώλεια βάρους, ωστόσο αν έχεις πιει αρκετό νερό για να ενυδατωθείς μετά την εφίδρωση, το βάρος στη ζυγαριά ίσως παραμείνει σταθερό ή και ελαφρώς αυξημένο. Εάν έχεις ξεκινήσει πρόσφατα ένα νέο πρόγραμμα γυμναστικής, είναι πιθανό να παρατηρήσεις μια μικρή αύξηση στο βάρος λόγω της ανάπτυξης μυϊκής μάζας κάτι που είναι απόλυτα φυσιολογικό και θετικό.
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν το σωματικό βάρος μέσω αλλαγών στον μεταβολισμό, αυξημένης όρεξης ή κατακράτησης υγρών. Τέτοια φάρμακα είναι η ινσουλίνη, οι β-αναστολείς, τα αντικαταθλιπτικά και άλλες κατηγορίες. Αν πιστεύεις ότι κάποιο φάρμακο επηρεάζει το βάρος σου, είναι σημαντικό να το συζητήσεις με τον γιατρό σου για να βρείτε εναλλακτικές λύσεις ή τρόπους αντιμετώπισης.
Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί επίσης να προκαλέσει αύξηση βάρους, κυρίως λόγω της θερμιδικής του αξίας και του τρόπου που επιβραδύνει τη διαδικασία της πέψης. Παράλληλα, όταν πίνουμε αλκοόλ, συχνά παραμελούμε την προσεκτική κατανάλωση φαγητού, προσλαμβάνοντας περισσότερες θερμίδες χωρίς να το συνειδητοποιούμε.
Επιπλέον, κάποιες παθολογικές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν ξαφνικές αλλαγές στο βάρος. Παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο Cushing ή το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών συνδέονται με αύξηση βάρους, ενώ άλλες όπως η νόσος του Crohn ή ο διαβήτης συχνά προκαλούν απώλεια. Αν παρατηρείς ανεξήγητες μεταβολές, καλό είναι να συμβουλευτείς γιατρό.
Σωστή παρακολούθηση βάρους
Για ακριβή παρακολούθηση του βάρους σου, είναι σημαντικό να χρησιμοποιείς την ίδια ζυγαριά, την ίδια ώρα της ημέρας κατά προτίμηση το πρωί μετά την τουαλέτα και χωρίς ρούχα. Οι καθημερινές αυξομειώσεις μπορεί να προκαλέσουν άγχος ή εμμονή, όμως δεν αντανακλούν σημαντικές αλλαγές στο σωματικό λίπος ή τη μυϊκή μάζα. Τέλος, η πρόοδος δεν μετριέται μόνο με τη ζυγαριά. Η εφαρμογή των ρούχων, οι σωματικές μετρήσεις, η αντοχή σου στη γυμναστική και η γενική σου ευεξία είναι επίσης αξιόπιστοι δείκτες.
Συμπέρασμα:
Οι καθημερινές διακυμάνσεις βάρους είναι απολύτως φυσιολογικές. Δεν αποτελούν αιτία ανησυχίας, εκτός κι αν συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα ή σημαντική μεταβολή χωρίς προφανή λόγο. Σε αυτή την περίπτωση, η επίσκεψη στον γιατρό είναι απαραίτητη για περαιτέρω διερεύνηση.
Βιβλιογραφία:
https://www.healthline.com/health/weight-fluctuation#takeaway
