Τι είναι η υπέρταση;
Η υπέρταση, ή αλλιώς υψηλή αρτηριακή πίεση, θεωρείται όταν η πίεση του αίματος στις αρτηρίες είναι υψηλότερη από το φυσιολογικό (πάνω από 140/90 mmHg). Είναι πολύ συχνή, αλλά εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Πώς καταλαβαίνω αν έχω υπέρταση;
Συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα, οπότε πολλοί άνθρωποι δεν το γνωρίζουν. Ο μόνος σίγουρος τρόπος να το μάθεις είναι με μέτρηση της πίεσης.
Τι αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης
Παράγοντες που μπορούμε να αλλάξουμε:
- Το αλάτι στη διατροφή
- Ποιότητα διατροφής
- Έλλειψη άσκησης
- Κάπνισμα και αλκοόλ
- Παχυσαρκία
Παράγοντες που δεν μπορούμε να αλλάξουμε:
- Ηλικία
- Κληρονομικότητα
- Άλλες παθήσεις όπως διαβήτης ή νεφρική νόσος
Πιθανά συμπτώματα (κυρίως σε πολύ υψηλές τιμές):
- Πονοκέφαλος
- Πόνος στο στήθος
- Ζάλη ή δύσπνοια
- Ναυτία ή εμετός
- Θολή όραση
- Ρινορραγίες
- Άγχος, σύγχυση, βουητά στα αυτιά
Για να διαγνωστεί υπέρταση, πρέπει οι τιμές να είναι πάνω από 140/90 σε δύο διαφορετικές ημέρες.
Ποιοι είναι οι στόχοι της πίεσης;
- Για υγιή άτομα: κάτω από 140/90
- Αν έχεις καρδιοπάθεια, διαβήτη ή νεφρική νόσο: κάτω από 130/80
Επιπλοκές υπέρτασης
Μεταξύ άλλων επιπλοκών, η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στην καρδιά. Η υπερβολική πίεση μπορεί να σκληρύνει τις αρτηρίες, μειώνοντας τη ροή του αίματος και του οξυγόνου προς την καρδιά. Αυτή η αυξημένη πίεση και η μειωμένη ροή του αίματος μπορεί να προκαλέσουν:
- Στηθάγχη
- Καρδιακή προσβολή, η οποία συμβαίνει όταν η παροχή αίματος στην καρδιά έχει αποκλειστεί και τα καρδιακά μυϊκά κύτταρα πεθαίνουν από έλλειψη οξυγόνου.
- Καρδιακή ανεπάρκεια, η οποία εμφανίζεται όταν η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα και οξυγόνο σε άλλα ζωτικά όργανα του σώματος
- Αρρύθμιστος καρδιακός ρυθμός που μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο.
Η υπέρταση μπορεί επίσης να προκαλέσει ρήξη ή απόφραξη των αρτηριών που παρέχουν αίμα και οξυγόνο στον εγκέφαλο, προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο.
Επιπλέον, η υπέρταση μπορεί να προκαλέσει νεφρική βλάβη, οδηγώντας σε νεφρική ανεπάρκεια.
Μηχανισμός δράσης σκόρδου
Η αλλισίνη η βασική δραστική ένωση του σκόρδου, θεωρείται ότι είναι κυρίως υπεύθυνη για την ικανότητα του σκόρδου να μειώνει την αρτηριακή πίεση. Έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να εμποδίζει την παραγωγή της αγγειοτενσίνης ΙΙ. Η αλλισίνη βοηθά τα αιμοφόρα αγγεία να παραμείνουν πιο χαλαρά, διευκολύνοντας τη ροή του αίματος και συμβάλλοντας στη μείωση της πίεσης. Επιπλέον, φαίνεται ότι ενισχύει την παραγωγή ή τη διαθεσιμότητα υδροθείου και μονοξειδίου του αζώτου που παίζουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Τέλος, οι αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σκόρδου ενισχύουν ακόμη περισσότερο την ικανότητά του να μειώνει ή να αποτρέπει την άνοδο της αρτηριακής πίεσης.
Μορφές κατανάλωσης σκόρδου:
- Σκόνη σκόρδου
- Λάδι σκόρδου
- Ωμό ή μαγειρεμένο σκόρδο
- Εκχύλισμα παλαιωμένου σκόρδου
Το εκχύλισμα παλαιωμένου σκόρδου έχει υψηλότερο προφίλ ασφάλειας από άλλα σκευάσματα σκόρδου και δεν προκαλεί προβλήματα αιμορραγίας εάν λαμβάνεται με άλλα αντιπηκτικά φάρμακα όπως η βαρφαρίνη
Αποτελεσματικές δόσεις ανάλογα την μορφή του σκόρδου
Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες μελέτες που έχουν αναφέρει μείωση της αρτηριακής πίεσης χρησιμοποίησαν τις παρακάτω μορφές και ποσότητες σκόρδου:
- 400 mg ωμού σκόρδου ημερησίως για 6 μήνες
- 240–2.400 mg εκχυλίσματος παλαιωμένου σκόρδου ημερησίως για 2 έως 23 εβδομάδες
- 600–2.400 mg σκόνης σκόρδου ημερησίως για 8 έως 24 εβδομάδες
- 12,3 mg ελαίου σκόρδου ημερησίως για 16 εβδομάδες
Εκτός από το σκόρδο, και άλλες φυσικές ουσίες ή διατροφικά στοιχεία που ενδέχεται να έχουν ευεργετική επίδραση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης περιλαμβάνουν:
- συνένζυμο Q10
- βιταμίνη C
- ω-3 λιπαρά οξέα
- τζίνσενγκ
- προβιοτικά
- λιποϊκό οξύ
- δημητριακά ολικής άλεσης
- κάλιο
- βιταμίνη Ε
- πολυφαινόλες
- βαναδίνιο
Συμπέρασμα
Το σκόρδο έχει μελετηθεί για τις πιθανές του ευεργετικές επιδράσεις στην αρτηριακή πίεση. Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση, καθώς και μια παρεμβατική μελέτη, έχουν δείξει ότι η κατανάλωση σκόρδου μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων αρτηριακής πίεσης, ιδιαίτερα σε άτομα με υπέρταση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι κάποιες συστηματικές ανασκοπήσεις περιλάμβαναν μελέτες που ήταν χαμηλής έως μέτριας ποιότητας, γεγονός που περιορίζει τη βεβαιότητα των συμπερασμάτων. Η χρήση σκόρδου είτε μέσω διατροφής είτε μέσω συμπληρωμάτων δεν υποκαθιστά την ιατρική θεραπεία και θα πρέπει να αποτελεί μέρος ενός συνολικού προτύπου υγιεινού τρόπου ζωής. Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να λάβει σκεύασμα ή συμπλήρωμα σκόρδου, είναι απαραίτητο να συμβουλευτεί τον θεράποντα ιατρό, καθώς ενδέχεται να αλληλεπιδράσει με φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά.
Βιβλιογραφία:
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
https://www.healthline.com/nutrition/garlic-for-blood-pressure#safety
https://www.nature.com/articles/ejcn2012178#Abs1
https://www.healthline.com/nutrition/garlic-for-blood-pressure#dosages-forms
https://www.nature.com/articles/ejcn2012178#Abs1
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39437887/
